Het verlijmen van hout is een essentiële techniek in de houtbewerking en timmerindustrie. De keuze van de juiste lijmsoort is cruciaal om te zorgen voor een sterke, duurzame en betrouwbare verbinding tussen houten oppervlakken. Verschillende factoren, zoals de chemische samenstelling van de lijm, de textuur van het hout en de omstandigheden waarin de lijm wordt gebruikt, spelen een rol bij het bepalen van de meest geschikte lijm. In dit artikel gaan we dieper in op de verschillende soorten houtlijm en hun toepassingen.
Voordelen van Verlijming
Verlijmen biedt vele voordelen ten opzichte van andere verbindingsmethoden:
- Homogene Belastingsverdeling: De belasting wordt gelijkmatig over een groot oppervlak verspreid.
- Efficiëntie: Slechts een kleine hoeveelheid lijm is nodig om grote volumes hout te verbinden.
- Polyvalentie: Lijmen is veelzijdiger en vaak kostenefficiënter dan andere verbindingsmethoden.
Soorten Houtlijm en Hun Toepassingen
1. Fenoplasten en Aminoplasten
Fenoplasten (PF, RF, PRF) en aminoplasten (UF, MF, MUF) zijn thermohardende lijmen die uit een hars en een verharder bestaan. Ze worden voornamelijk gebruikt voor structurele verbindingen zoals gelijmd gelamelleerd hout en plaatmateriaal zoals multiplex en spaanplaat. Deze lijmsoorten zijn goed bestand tegen vocht en hebben een hoge mechanische sterkte.
2. Vinylharsen (PVAc)
Bekend als 'witte houtlijm', zijn vinylharsen geschikt voor zowel binnen- als buitenschrijnwerk. De kleurloze lijmvoegen blijven soepel, wat ze geschikt maakt voor toepassingen waarbij enige flexibiliteit vereist is. Ze zijn echter minder vochtbestendig dan andere lijmsoorten.
3. Polyurethaanharsen (PU)
Polyurethaanharsen zijn verkrijgbaar in ééncomponent- en tweecomponentenvarianten. Ze zijn ideaal voor oppervlakken die niet perfect aaneensluiten, dankzij hun zwelvermogen tijdens de verharding. PU-lijmen zijn redelijk goed bestand tegen vocht en worden veel gebruikt in schrijnwerk en dragende verbindingen.
4. Epoxyharsen
Epoxyharsen bestaan uit twee componenten en bieden een sterke, stijf verlijmde verbinding die bestand is tegen vocht en temperatuurvariaties. Ze zijn ideaal voor de restauratie van structuren die zijn aangetast door zwammen of insecten.
5. Polychloroprene Harsen
Ook bekend als contactlijmen, zijn deze lijmen gebaseerd op geregenereerd rubber en geven een zeer soepele voeg. Ze zijn bijzonder geschikt voor het verlijmen van materialen met verschillende uitzettingscoëfficiënten, zoals hout en metaal.
6. Alcohollijmen
Deze lijmen worden vooral gebruikt voor het verlijmen van parket op absorberende onderlagen zoals beton. Ze bieden een sterke, betrouwbare verbinding die geschikt is voor vloertoepassingen.
7. Smeltlijmen (Hot Melts)
Bij smeltlijmen wordt de lijm verwarmd tot deze smelt en vervolgens aangebracht. Deze methode wordt vaak gebruikt in de industrie voor kantverlijming van plaatmateriaal. Smeltlijmen bieden echter beperkte mechanische prestaties.
8. Polyurethaan Hotmelts
Een innovatieve ontwikkeling in de wereld van houtlijm, waarbij de verharder is bedekt met een laagje polymeer. Bij verhitting komt de verharder vrij, wat de verharding versnelt en resulteert in een sterke, flexibele kleefkracht.
9. Natuurlijke en Caseïnelijmen
Lijmen op basis van dierlijke proteïnen worden nog steeds gebruikt voor de restauratie van kunstvoorwerpen en antieke meubelen. Caseïnelijmen zijn hier een voorbeeld van en worden in sommige landen nog steeds industrieel gebruikt.
10. Cyanoacryllijmen
Hoewel deze lijmen industrieel minder gebruikt worden, bieden ze uitstekende hechting voor hout aan andere materialen. Ze vereisen een dunne voeg en een korte maar intense druk tijdens het afbinden.
11. Harsen op Basis van Gecondenseerde Tannines
Deze harsen, afkomstig van bepaalde houtsoorten zoals Acacia en Tsuga, verkorten de perstijd van spaanderplaten en maken het mogelijk om vochtiger houtdeeltjes te gebruiken.
Europese Normalisatie
De minimumvereisten en -proeven voor houtlijmen zijn gecertificeerd volgens Europese normen:
- Norm EN 204: Richt zich op niet-structurele toepassingen en onderscheidt vier klassen van vochtbestendigheid (D1 tot D4).
- Norm EN 301: Geldt voor structurele toepassingen en onderscheidt twee typen (I en II) op basis van vocht- en temperatuurbestendigheid.
Conclusie
Het kiezen van de juiste houtlijm is van cruciaal belang voor de duurzaamheid en sterkte van houtverbindingen. Door rekening te houden met de chemische samenstelling van de lijm, de eigenschappen van het te verlijmen hout en de omstandigheden van de werkplaats, kunnen houtbewerkers en timmerlieden de meest geschikte lijm voor hun projecten selecteren. Of het nu gaat om structurele toepassingen, binnenschrijnwerk of het verlijmen van verschillende materialen, er is altijd een geschikte houtlijm beschikbaar om de klus te klaren.